Er is veel te doen over Onderzoekend en Ontwerpend leren. Voorstanders vinden het dé manier om les te geven omdat kinderen het beter zouden onthouden als ze het zelf hebben uitgezocht. Tegenstanders zeggen juist dat je ze eerst de theorie moet leren want anders heeft het Onderzoeken geen zin. Maar hoe werkt het nu in de praktijk? En waar gaat het nu eigenlijk echt om bij Onderzoekend Leren?
“Lastig”
Ik kom aan op een basisschool in een “lastige” wijk in Zoetermeer om een les Science te geven. Op deze school zitten veel nieuwkomers die nog niet goed Nederlands begrijpen en spreken. De juf komt de kinderen die meedoen brengen en neemt me even apart. “Er zitten twee nieuwe jongens in deze groep”, zegt ze, “en die zijn erg onrustig en lastig”. Ze zijn net een maand in Nederland, hebben nog nooit op school gezeten en waren altijd buiten. “Als het niet gaat, stuur je ze maar naar mij, dan kunnen ze niet meer meedoen”.
Anders dan anders
Ik start de les, stel me voor en vertel wat we de komende lessen gaan doen. Ik vertel ze ook dat dit andere lessen zijn dan ze gewend zijn op school. In deze lessen gaan ze zelf ontdekken; zoveel mogelijk zelf doen, fouten maken, en heel veel vragen stellen. Ze krijgen een eigen logboekje waarin ze alles moeten bijhouden.
Onderzoek
De les gaat over zinken en drijven. Ze mogen allemaal een laag olie, een laag water en een laag stroop in een glas doen. Maar eerst moeten ze in hun boekje tekenen hoe zij denken dat het glas eruit komt te zien. Als ze dat gedaan hebben mogen het zelf gaan doen en kijken of ze het goed hadden. Opgewonden vergelijken ze hun tekening “de voorspelling” met het glas. En nog blijer zijn ze als ze het goed voorspeld hadden. Daarna doen ze hetzelfde met verschillende kleine voorwerpen die ze in het glas mogen doen. In welke laag komt de druif, knikker, legoblokje en piepschuim? Begrippen als lucht, zinken, drijven, licht en zwaar komen aan bod.
Knuffel
De 60 minuten vliegen voorbij en het is tijd om te stoppen. De logboekjes worden weer verzameld en de kinderen geven mij een hand voordat ze naar huis gaan. Van een van de twee nieuwe jongens krijg ik een knuffel en een verlegen knikje voordat hij de klas uitrent. Ik sta op het punt om te vertrekken als mijn oog op het logboekje van dat jongetje valt. Ik zie een prachtige tekening waarin alle stappen die we tijdens de proef hebben doorlopen, nauwkeurig zijn vastgelegd (stap 4 van onze vaardigheden: waarnemen en vastleggen)!
En dat is precies waar het nu echt om gaat bij Onderzoekend leren. Dat elk kind op zijn eigen niveau de basisvaardigheden aanleert, oefent en kan inzetten op het juiste moment. In kleine stapjes alle basisvaardigheden aanleren en zo op een natuurlijke manier en ongemerkt in het Onderzoekend Leren rollen.
Tips om een onderzoekende houding te stimuleren:
- Geef ze een apart schriftje waarin ze de hele week vragen mogen opschrijven. Vragen waar ze benieuwd naar zijn, hoe dingen werken etc…..
- Besteed aan het eind van elke dag een kwartiertje aan het opnoemen van de vragen
- Kies met de kinderen elke week 1 vraag eruit waar ze antwoorden bij mogen bedenken en laat ze opschrijven hoe ze die antwoorden zouden kunnen vinden.
